مایکل کیسی (Michael J Casey) برای فعالان حوزه ارزهای دیجیتال، نامی آشناست. او از نامآورترین نویسندگان و سخنرانان در زمینه بیت کوین و فناوری بلاک چین به شمار میرود و کتاب معروف «عصر رمزارز: چگونه بیت کوین و بلاک چین، نظم اقتصادی جهانی را به چالش میکشند» را نیز نگاشته است. او همچنین در هیات مشورتی نشریه کویندسک نیز حضور دارد. او به تازگی در واکنش به رفتار ناخوشایند برخی کاربران قدیمیتر اجتماع بیت کوین با برخی تازهواردان و اختلافات ایجاد شده، مقالهای را در تحلیل این وضعیت نوشته است. آنچه میخوانید، ترجمهای از این مقاله است.
اجازه بدهید از همین آغاز، موضعم را مشخص کنم. برخی افراد (به ویژه خانمها) مدتی است از رفتار نامناسب اعضای اجتماع بیت کوین گلایه داشته و رفتار هتاکانه و غیرمودبانه این افراد را دلیلی بر عدم جامعیت این اجتماع میدانند. من با این افراد موافقم. این افراد به پتانسیل فناوری ارزهای دیجیتال باور دارند، اما حس میکنند به اجتماع بیت کوین که اکثریت کاربران آن را مردان سفیدپوست تشکیل میدهند تعلق ندارند. اگر این فناوری بخواهد پتانسیل بالقوه خود را در سطح جهانی به عمل درآورد، این اجتماع کاربران هم باید فکری جدی به حال این مشکل کنند.
اما هدف اصلی این مقله، دفاع از موضع این منتقدان نیست. در این مقاله میخواهم به نقد یکی از رایجترین موضعگیریهایی که برخی از این منتقدان در شبکههای اجتماعی (به ویژه توئیتر) مطرح میکنند بپردازم. در این مقاله سعی میکنم اهمیت دو مفهوم کلیدی یعنی «اجتماع» و نیز «فرهنگ» را که نقشی مهم در توسعه سالم و درست فناوری رمزنگاری و اکوسیستم در حال رشد آن دارند تشریح کنم.
فرهنگ چکش؟
یکی از اصلیترین دلایلی که برخی منتقدان برای اثبات نادرستی رفتارهای خلاف ادب و شئونات انسانی کاربران عضو اجتماع بیت کوین ذکر میکنند این است که بیت کوین چیزی جز یک فناوری یا یک بازار نیست و به همین دلیل، معیار قراردادن برای ارزیابی نظرات دیگران اقدامی نادرست است. بیت کوین یک مفهوم خنثی از نظر اخلاقی، سیاسی و فرهنگی است. این افراد بر این باورند که بیت کوین همانند هر فناور دیگری میتواند توسط افراد خوب یا بد به کار گرفته شود.
این منتقدان از افراد آزردهشده که مورد بدرفتاری واقع شدهاند میخواهند رفتار ناشایست صورت گرفته را صرفا اشتباه برخی افراد نادرستکار دانسته و آن را به کل اجتماع بسط دهند.
یک نمونه خوب در این زمینه را میتوان توئیتی دانست که توسط پترسون بارین (وکیل) منتشر شده است.
با وجود اینکه این جملات در نگاه اول بسیار هوشمندانه به نظر میرسد، اما به هیچ وجه منطقی نیست، زیرا مثالهای مطرح شده هیچ شباهت اساسی با هم ندارند.
منظور از «چکش» در این توئیت، صرفا یک ابزار فولادی است که صنعتگران از آن استفاده میکنند. اما افرادی که از «بیت کوین» انتقاد دارند، از این واژه به معنای یک مفهوم به مراتب گستردهتر از یک سری کد رایانهای صحبت میکنند. منظور این افراد از «بیت کوین» اکوسیستم گسترده و نیز اجتماعی است که حول آن شکل گرفته است.
با وجود اینکه شاید صحبت کردن از «اجتماع چکش» عجیب به نظر برسد، شاید برخی افراد باشند که به شدت شیفته این وسیله باشند و در جلسات خود درباره طراحی شکلهای جدیدی از چکش و استفاده از آن صحبت کنند. در این صورت، میتوان حدس زد که بیشتر افراد حاضر در چنین اجتماعی، مرد باشند.
اما مساله اصلی اینجاست که این «اجتماع چکش» آن قدرها که «اجتماع بیت کوین» در توسعه این فناوری نقش دارد، در توسعه چکش در آینده نقش ندارد. من متخصص نیستم، ولی بعید میدانم فناوری طراحی و ساخت چکش طی چند قرن اخیر تغییر آن چنانی کرده باشد و یا اینکه در آینده با تغییراتی گسترده در آن روبرو باشیم. به همین دلیل، شاهد تکاپوی کاربران «اجتماع چکش» برای اجرایی شدن پیشنهاداتشان نیستیم.
در مقابل، فناوری متنباز بیت کوین همواره در حال تحول است. بیت کوین اساسا همواره در حال توسعه است. به همین دلیل است که مهندسانی که بر روی پروژههای مربوط به بیت کوین کار میکنند را «توسعهدهنده» مینامیم. همواره نظرات مختلفوحتی متضادی درباره شیوههای بهبود کد بیت کوین وجود دارد که برای مثال میتوان نظرات متفاوت به اندازه هر بلوک اشاره کرد.
این استدلال که کسانی که مخالف روند کنونی هستند میتوانند کد بیت کوین را فورک کرده و (همانند چند تجربه صورت گرفته در این زمینه) ارز دیجیتال و یک اجتماع جدید حول آن شکل دهند، برایم متقاعدکننده نیست. برند بیت کوین به مراتب از همه برندهای دیگر در این بازار معتبرتر است. هیچ تازهواردی نمیتواند به راحتی به اثر شبکهای مشابه بیت کوین دست یابد. جدا شدن از بیت کوین برای کسانی که طراحی کنونی بیت کوین را دوست دارند ولی از روند آن در آینده ناخرسند هستند امکانپذیر نیست.
اما آیا «اکوسیستم چکش» هم داریم؟ شاید داشته باشیم! اما شاید نتوان مجموعه تولیدکنندگان میخ و یا فولاد و چوب به کار رفته در چکش را یک اکوسیستم پیچیده نامید.
در مقابل، بیت کوین که ادعای ایجاد تحولی اساسی در سیستم مالی جهانی را دارد، توجه فعالان از حوزههای مختلف فناوری را به خود جلب کرده است. این افراد از دیدگاههایی متنوع درباره نحوه طراحی، مدیریت و بازاریابی بیت کوین برخوردارند. منظورم فقط طراحی و عرضه نرمافزارهای مختلف مبتنی بر بیت کوین نیست، بلکه توسعهدهندگان فعال در حوزه رمزنگاری، خدمات پرداخت، قراردادهای هوشمند و نیز فناوریهای مهم دیگر از جمله این افراد هستند. مطمئنم در گردهماییهای فعالان اکوسیستم چکش (البته اگر اصلا چنین چیزی وجود داشته باشد) با چنین تنوعی روبرو نیستیم!
گفتن اینکه بیت کوین صرفا یک ابزار است درست مثل این است که بگوییم موسیقی چیزی جز یک سری صداهای قابل شنیدن نیست.
پول = اجتماع
وقتی به همراه پاول ویگنا کتاب «عصر رمزارز» را مینوشتیم، زمان زیادی را صرف تدوین سیر تکاملی شکلگیری اجتماع بیت کوین کردیم که نقشی مهم در موفقیت آن دارد. براین جالب بود که اجتماع بیت کوین همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است، زیرا بیت کوین در خود، یک ایده تحولآفرین و عمیق اجتماعی را نهفته دارد. بیت کوین چیزی جز بازآفرینی پول و انقلابی در کل سیستمی که تبادل ارزش در جامعه انسانی نیست.
پول فقط وقتی میتواند به عنوان یک باور جهانشمول کاربرد داشته باشد که مردم به فلسفه بنیادین آن باور داشته باشند. فلیکس مارتین (Felix Martin) بر این باوراست که پول یک فناوری اجتماعی است. منظور مارتین از فناوری اجتماعی این است که کاربردپذیری و عملکرد آن بیشتر از آنکه به کیفیت فیزیکی توکن بستگی داشته باشد، به توافق جمعی در میان اجتماعات بزرگ از مردم مبنی بر اینکه این توکن نمایانگر ارزشی مشخص است بستگی دارد. طلا، اسکناس دلار، سپرده بانکی و یا رمزنگاری همگی نمونههایی از این فناوری اجتماعی هستند. برای اینکه یک شکل از پول بتواند موفق باشد، باید اجتماعی پررشد و زنده داشته باشد.
اجتماع= فرهنگ
یک نکته مهم در مورد اجتماعات انسانی این است که آنها همواره فرهنگهایی را در بطن خود شکل میدهند. اجتماعات در تعریف مرزهای خود به یک زبان و نیز یک سری شیوههای مشترک برای مشاهده اطراف میرسند که البته به سازوکار درونی هر اجتماع بستگی دارد. همین فرهنگ است که به شکلی ناخودآگاه و غیررسمی، رفتار هر یک از اعضای آن اجتماع را شکل میدهد.
اجتماعات با تکامل تدریجی ممکن است بازتر یا بستهتر شوند و به کلامی دیگر، از حضور اعضای بیرون اجتماع خود استقبال کرده و یا اینکه آنها را طرد کنند. این ویژگیهای فرهنگی میتواند به رشد آن اجتماع انجامیده و یا مانعی در برابر رشد آن باشد. سالهاست که با این ویژگیهای اجتماعات انسانی آشنا هستیم. دانش مردمشناسی که به مطالعه فرهنگ اختصاص دارد، یک حوزه گسترده و مهم است که البته مدتی است بخشی از آن، توجه خود را به بررسی ویژگیهای اجتماعات انسانی معطوف کرده است.
پژوهشهای صورت گرفته توسط الکسیس دی توکویل (Alexis de Tocqueville) گویای آن است که باورهای بنیانگذاران یک اجتماع، نقش مهمی در توسعه اقتصادی آن اجتماع دارد. در واقع فرهنگ آمریکا را میتوان یکی از مهمترین دلایل موفقیت آن دانست. جوزف نای (Joseph Nye) بر این باور است که ویژگی شاخص ایالات متحده در دنیاهمان «قدرت نرم» این کشور است.
پس، فرهنگ بیت کوین از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اینکه فلسفه بنیادین تبادل همتابههمتا، بدون نیاز به مجوز و همچنین مقاوم در برابر دخالت دولتها برای مردم جذاب باشد و روزبهروز بیشتر شود، اجتماع بیت کوین باید فرهنگی بازتر را در پیش گرفته و از ورود افراد جدید به آن استقبال کند.
تنها راه برای این کار، انجام گفتگوهایی آزاد است. چنین گفتگوهایی همواره عامل پیشرفت فرهنگ انسانی در طول تاریخ بودهاند. چنین گفتگوهایی آن قدر تحولآفرین بودند که به تغییراتی اساسی در تمدن انسانی نظیر لغو بردهداری و یا زشت شمردن اقداماتی نظیر عدم رعیات نوبت در صف انجامیدهاند.
اکنون وقت آن است که از ایدههای متنوع در زمینه بیت کوین استقبال کنیم.