فیسبوک در حال برنامه‌ریزی و طراحی نهایی یک سیستم پرداخت دیجیتال است که تا سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ در چندی کشور قابل استفاده خواهد بود. این غول رسانه‌های اجتماعی قصد دارد تا پایان سال جاری میلادی نیز فرآیند آزمایشی ارز دیجیتال خود که در این شرکت با نام «گلوبال کوین» (GlobalCoin) شناخته می‌شود را آغاز کند.
بر اساس اخبار اعلامی، فیسبوک در تابستان امسال جزییات بیشتری را درباره این پروژه اعلام خواهد کرد. گفتنی است مدیران فیسبوک درباره این طرح با مارک کارنی (مدیر بانک مرکزی انگلستان) هم مذاکره کرده‌اند. مارک زاکربرگ (مدیر فیسبوک) ماه گذشته برای گفتگو درباره فرصت‌ها و مخاطرات این ارز دیجیتال با آقای کارنی مذاکره کرد. البته دامنه این مذاکرات به انگلستان محدود نمی‌شود. ظاهرا فیسبوک برای روشن‌تر شدن برخی جزییات عملیاتی و قانونی با خزانه‌داری آمریکا هم مذاکره کرده است. تبادل نظر با برخی شرکت‌های فعال در زمینه انتقال پول (نظیر وسترن یونیون) هم از دیگر مواردی است که فیسبوک پیش از راه‌اندازی این سیستم به انجام می‌رساند.
ارز دیجیتال فیسبوک چطور کار می‌کند؟
فیسبوک به دنبال یک ارز دیجیتال است که امکان پرداخت کم‌دردسر و امن را فارغ از اینکه کاربر دارای حساب بانکی باشد یا خیر فراهم می‌سازد.
این شبکه اجتماعی که واتس‌اپ و اینستاگرام را نیز در اختیار دارد،امیدوار است با از بین بردن موانع مالی در انتقال پول، شبکه کنونی تبادل پول در دنیا را متحول کرده و به با کاهش هزینه‌های مصرف‌کنندگان، به رقیبی جدی برای بانک‌ها تبدیل شود.
این پروژه که با نام لیبرا (Libra) شناخته می‌شود، از ماه دسامبر سال ۲۰۱۸ آغاز شد. این پروژه قرار است با همکاری بانک‌ها و نیز کارگزاران مالی، به کاربران امکان دهد دلار و سایر ارزهای رسمی خود را به پول دیجیتال تبدیل کنند. همچنین یک تیم کوچک هم به زودی یک مرکز ویژه را برای این پروژه در سوئیس افتتاح خواهند کرد.
همچنین گزارش‌هایی در دست است که نشان می‌دهد فیسبوک با یک سری از فروشگاه‌های آنلاین نیز در حال مذاکره است تا آنها را نیز به استفاده از این سیستم پرداخت راغب کند.
ارز دیجیتال چیست؟
از ارزهای دیجیتال می‌توان برای خریدهای مختلف روزمره نظیر موادغذایی، رزرو هتل و یا حتی خرید خانه استفاده کرد. توکن‌های دیجیتال در یک سری نرم‌افزارهای موسوم به کیف پول نگهداری می‌شوند. همچنین تبادل این توکن‌ها بین کاربران به صورت ناشناس صورت می‌گیرد.
ارزهای دیجیتال بر بستر فناوری بلاک چین عمل می‌کنند. بلاک چین یک دفتر کل دارای بلوک‌های اطلاعات است که داده‌هایی نظیر سابقه تراکنش‌ها و توافقات در آن جای دارد. این بلوک‌ها در شبکه‌ای از رایانه‌ها نگهداری می‌شود.
این اطلاعات بر اساس تاریخ ذخیره می‌شوند و همه کاربران در شبکه قادر به مشاهده جزییات آن هستند. با این وجود هیچ نهاد متمرکزی نظیر بانک‌ها و یا دولت‌ها نمی‌توانند بر آن مسلط شوند. این ساختار به شکلی طراحی شده که ضمن حفظ امنیت و ناشناس ماندن کاربران، امکان دستکاری در داده‌ها و یا خرابکاری در شبکه از بین می‌رود.
نگرانی‌ها از گلوبال کوین، ارز دیجیتال فیسبوک
فیسبوک طی چند سال اخیر با اتهامات سنگینی در زمینه سوءاستفاده از داده‌های شخصی کاربران روبرو بوده است. به همین دلیل، هیچ تعجبی ندارد که نهادهای قانونی به شدت این فعالیت جدید فیسبوک را زیر نظر دارند.
مدتی پیش بود که سنای آمریکا و کمیته بانکداری، نامه‌ای به آقای زاکربرگ ارسال کرده و از او سئوالاتی درباره نحوه عملکرد این ارز دیجیتال، شیوه‌های حفاظت از حریم خصوصی کاربران و نیز امنیت داده‌های آن پرسیدند. فیسبوک هم درباره فرآيند احراز هویت برای کاهش محاطرات پولشویی با خرانه‌داری آمریکا مذاکراتی را به انجام رسانده است.
به نظر می‌رسد ارز دیجیتال فیسبوک از نوع رمزارز باثبات (استیبل‌کوین) باشد. ارزش هر واحد از این ارزهای دیجیتال به یک سبد از ارزهای رایج (شامل دلار آمریکا، یورو و نیز ین ژاپن) وابسته است. به همین دلیل، بر خلاف بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال که قیمت‌شان نوسانات شدیدی دارد، فاقد نوسان گسترده خواهد بود.
آیا فیسبوک این بار می‌تواند به موفقیت دست یابد؟
این اولین بار نیست که فیسبوک وارد دنیای پول دیجیتال شده است. حدود ۱۰ سال پیش نیز پروژه‌ای به نام فیسبوک کردیتس (Facebook Credits) توسط این شرکت راه‌اندازی شد. فیسبوک کردیتس یک ارز مجازی بود که به کاربران امکان خرید اقلام مختلف در اپلیکیشن‌های موجود بر روی این شبکه را می‌داد. بااین وجود، این پروژه دو سال بعد به خاطر ناکامی در جذب مشتری تعطیل شد.
فیسبوک برای پروژه جدید خود همچنین باید مقررات مختلف کشورهای هدف را نیز مد نظر قرار دهد. برای نمونه، ظاهرا هند یکی از بازارهای هدف فیسبوک است. این در حالی است که دولت هند، ارزهای دیجیتال را غیرقانونی اعلام کرده است.
اما به نظر می‌رسد که چالش اصلی پیش روی فیسبوک، اعتماد کاربران به این غول شبکه‌های اجتماعی و خرید این ارز دیجیتال است. فیسبوک فرآیند جذب دولت‌ها و بانک‌ها به این پروژه را آغاز کرده است. با این وجود، برخی کارشناسان بر این باورند که بهره‌برداری از این پروژه تا سال آینده ممکن است امکان‌پذیر نباشد.
جذابیت ارز دیجیتال فیسبوک در چیست؟
اصلی‌ترین جذابیت ارزهای دیجیتال برای بانک‌های و شرکت‌های بزرگ، فناوری استفاده شده در آنهاست. فناوری بلاک چین سبب کاهش زمان لازم برای انجام تراکنش و نیز کاهش زمان ارسال پول به هر نقطه‌ای از دنیا می‌شود. و نیازی هم به سیستم بانکی ندارد.
لرد کینگ (مدیرکل سابق بانک مرکزی انگلستان) دو دهه پیش هشدار داده بود که اگر مردم بخواهند از ارزهای دیجیتال به جای پوند و پنی رایج استفاده کنند، بانک‌های مرکزی به نهادیی بی‌معنا تبدیل خواهند شد.
دیوید جرالد (کارشناس فناوری بلاک چین) می‌گوید فیسبوک با ایجاد سیستم پرداختی ویژه خود، باز هم به داده‌های ارزشمندی از کاربران دست می‌یابد. با این وجود، او عزم فیسبوک برای ایجاد ارز دیجیتال به منظور جمع‌آوری داده را زیر سئوال می‌برد. او می‌گوید فیسبوک می‌تواند پلفترمی نظیر پل‌پل را ایجاد کند که امکان نقل‌وانتقال پول‌های سنتی را فراهم می‌سازد.
ارزهای دیجیتال به شدت در معرض نوسان قیمت قرار دارند. جرالد بر این باور است که همین امر می‌تواند مانعی بزرگ در برابر موفقیت آنچه گلوبال کوین فیسبوک خوانده می‌شود باشد. او می‌گوید: «افراد معمولی دوست ندارند با پولی که قیمتش مدام بالا و پایین می‌رود کار کنند.»
اما گریک هیلمن (پژوهشگر مدرسه عالی اقتصاد لندن) می‌گوید که پروژه گلوبال کوین می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین رویدادها در تاریخ ارزهای دیجیتال باشد. تخمین محتاطانه او نشان می‌دهد که حدود ۳۰ میلیون نفر امروزه از ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. این در حالی است که فیسبوک هر ماه ۲/۴ میلیارد کاربر فعال دارد.
جالب است بدانید، یک تحلیلگر ارشد امور مالی پیش‌بینی کرده که فیسبوک با عرضه ارز دیجیتال خود به درآمدی ۱۹ میلیارد دلاری دست خواهد یافت. اما اقدام این غول شبکه‌های اجتماعی مخالفت‌های زیادی را هم به همراه خواهد داشت. آندراس آنتونوپولوس (Andreas Antonopoulos) نامی آشنا برای فعالان دنیای ارزهای دیجیتال است و نگارش کتاب معروف «تسلط بر بیت کوین» (Mastering Bitcoin) را نیز در کارنامه خود دارد. او مدتی پیش به شدت از نقض حریم خصوصی در سیستم ارز دیجیتال فیسبوک ابزار نگرانی کرد.
