تردیدی نیست که ایربیانبی (AirBNB) از نظر سودآوری جریان نقدینگی به نقطه خوبی رسیده است و میتواند حتی سهام خود را به صورت عمومی عرضه کند. اما شاید فناوری عامل شکلگیری بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، تهدیدی جدی برای ایربیانبی باشد. سیستم دفترکل توزیعشده یا همان بلاک چین میتواند با از بین بردن کارمزد واسطههایی نظیر ایربیانبی، اوبر و آپورک، تحولی در این زمینه ایجاد کند.
در سیستم متمرکز تبادل، شرکتهای فعال در حوزه اقتصاد اشتراکی به عنوان واسطه تراکنشها حضور دارند،. اما بلاک چین دنیایی جدید را رقم میزند که در آن، تراکنشها به صورت خودکار صورت گرفته و قدرت شبکه بین کاربران توزیع شده است. این الگو به کاهش هزینههای تراکنش (و حتی شاید قیمتها) انجامیده و یک نظام ارتباطی مشابه ایمیل و یا وب را شکل میدهد. به جای اینکه کاربر درخواستی را برای شرکت ارسال و سپس برای این درخواستها مشتری پیدا شود (درست همانند زمانی که به دنبال یک خانه در پاریس در سایت ایربیانبی هستید و مکانی مناسب را در این شهر مییابید)، در شبکه بلاک چین روند به شکلی دیگر رقم میخورد. در این شبکه، اتصال عرضه و تقاضا از طریق پروتکلهایی که درخواستها را به صورت خودکار به عرضهکنندگان متصل میکنند انجام میشود.
بیتوکن : ایربیانبی با فناوری بلاک چین
با وجود اینکه شاید این شبکه بیش از حد ایدهآل و دستنایافتنی به نظر برسد، استارتاپهایی با محوریت به اشتراکگذاری منابع در سراسر دنیا وارد میدان شدهاند. برای نمونه، بی توکن (Bee Token) یکی از آنهاست که توسط تعدادی از برنامهنویسان سابق شرکت اوبر طراحی شده است. این استارتاپ که مقرش در سانفرانسیسکو است، میکوشد درست همانند ایربیانبی باشد. در بی توکن، اقامتگاهها با تصاویر رنگی زیبا، رتبهدهی کاربران، نقدوبررسی و مقررات میزبانی معرفی میشوند. اما به جای اینکه پرداخت با دلار یا یورو باشد، کاربران باید از توکنهای ویژه این وبسایت برای اجاره اقامتگاه استفاده کنند. این توکنها باید با استفاده از بیت کوین و یا اتر خریداری شوند. البته ظاهرا امکان خرید این توکنها با کارت اعتباری نیز تا پایان سال جاری میلادی فراهم خواهد شد.
حال سئوال اینجاست که آیا دفترکل توزیعشده میتواند نقشی که ایربیانبی در اتصال میزبانان و مهمانان داشته را ایفا کند. بی توکن میخواهد سیستمی کاملا خودکار را طراحی کند که در آن قراردادهای هوشمند جایگزین نقش واسطه (یعنی وبسایت) شوند.
البته شاید کار سختی به نظر برسد. ایربیانبی یک الگوریتم پیچیده انطباق عرضه و تقاضا دارد و همچنین به حل اختلافهای ایجاد شده نیز میانجامد. با وود اینکه ایربیانبی طرفین را به حل اختلاف به صورت دوستانه دعوت میکند، اما خودش نیز در صورت نیاز وارد شده و اقدامات لازم را به انجام میرساند.
جون چو (Jon Chou) که مدیرعامل بی توکن است میگوید این مجموعه، تجربه کاربری مشابه ایربیانبی را طراحی کرده است. میزبان قیمتی را تعیین میکند. کاربران برای رزرو باید هزینه آن را با توکن ویژه بپردازند. وقتی هم که مهمانان اقامتگاه را ترک کرده و رضایت خود را اعلام کردند، توکنها به حساب صاحب اقامتگاه واریز میشود. در ابتدای کار، این پلتفرم از طریق یک شورای ۵ نفره حل اختلاف (که از میان کاربران انتخاب میشود و توکنهایی نیز به عنوان حقالزحمه به آنها داده میشود)، حل خواهد شد. اما در آینده، قراردادهای هوشمند خود اجراشونده تصمیمگیرنده نهایی خواهند بود. به کلامی دیگر، اختلافات توسط کدهای رایانهای حلوفصل میشود.
او میگوید: «میزبانهای زیادی هستند که خواستار ارز دیجیتال هستند و از میزبانی افرادی از اجتماع ارز دیجیتال استقبال میکنند. ما بر این باوریم که میتوانیم بازاری را در میان علاقمندان به ارزهای دیجیتال ایجاد کنیم. فکر میکنیم ارزهای دیجیتال در آینده به عنوان بازیگری جدی وارد میدان میشوند. قرار نیست به دنبال پیادهسازی این آینده مطلوب باشیم. در واقع، منتظر میمانیم تا این روند اجرا شود.»
بی توکن با اَبَرمیزبانها در ایربیانبی تماس گرفته و از آنها خواسته که به این مجموعه جدید بپیوندند. اَبَرمیزبان کسی است که تعهد بالایی داشته و از رتبه مناسبی نیز در سامانه ایربیانبی برخوردار است.
فناوری بلاک چین برای سامانههای اشتراکی کنونی
چو که سابقه کار در یک سامانه اشتراکی دیگر (یعنی اوبر) را داشته میگوید فرآیند غیرمتمرکزسازی میتواند به جز ایربیانبی برای حوزههای دیگر نیز کاربرد داشته باشد. او میگوید: «فکر میکنم ارزشی که واسطه در سامانههای کنونی به دست میآورد به مراتب بیشتری از ارزشی است که ارایه میدهد. به همین دلیل است که این کسبوکارها به شدت سودآور هستند. هر شبکهای که بتواند نامتمرکز شود و ارزشی بیشتر را به مردم بازگرداند، میتواند برای مردم جذاب باشد.» در بی توکن، ثبت اقامتگاه به مراتب ارزانتر از ایربیانبی است و همچنین هیچ کارمزدی به رزرو تعلق نمیگیرد. گفتنی است کارمزد هر رزرو در ایربیانبی ۱۵ درصد است. به این ترتیب، میزبان میتواند این کاهش هزینه را به مهمان بازگرداند.