مطالعه جدیدی که توسط شبکه پژوهشی علوم اجتماعی (SSRN) صورت گرفته نشان میدهد هزاران گروه تلگرامی با پیادهسازی الگوی «بالا ببر و بفروش» (pump and dump) ضمن گمراه کردن سرمایهگذاران خردهپا در بازار ارزهای دیجیتال، به سودهای کلانی دست مییابند. الگوی «بالا ببر و بفروش» یک الگوی کلاهبردارانه است که سرمایهگذاران ناآگاه را به خرید داراییهایی که ارزش آنها به شکل حبابی رشد کرده سوق میدهد.
چندی پیش بود که نتایج مطالعهای دیگر منتشر شد که نشان میداد سودجویان با استفاده از این الگو و تشویق سرمایهگذاران به خرید رمزارزهای ناشناس، به بیش از ۷ میلیون دلار سود دست یافتهاند. اما در این مطالعه جدید، پژوهشگران توانستند ۴۸۱۸ شبکه مختلف را در تلگرام و نیز دیسکورد (Discord) شناسایی کنند که به چنین اقداماتی دست میزنند.
البته الگوی بالا ببر و بفروش، پدیده جدیدی نیست و سالهاست در بازارهای مختلف از آن استفاده میشود. امروزه بازارهای سهام و خریدوفروش داراییهای مختلف به ابزارهایی برای مقابله با این شیوه مجهز شدهاند. اما بازار ارزهای دیجیتال داستان دیگری دارد. امروزه بیش از ۲۰۰۰ ارز دیجیتال مختلف در این بازار وجود دارد و هنوز مقررات لازم برای همه جنبههای آن تدوین نشده است. همین خلاء قانونی سبب شده فعالیت برخی سودجویان در این حوزه با سهولت بیشتری صورت گیرد. همچین ضعف اطلاعات سرمایهگذاران نیز عامل دیگری است که به تشدید این وضعیت میانجامد.
در این پژوهش آمده است که پیادهسازی الگوی بالا ببر و بفروش برای رمزارزها کمترشناختهشده به مراتب سودآورتر از ارزهای جاافتاده در این اکوسیستم است. اما با این حال، حتی بیت کوین نیز از این پدیده مستثنی نیست. این پژوهشگران موفق به شناسایی ۷۶ گروه بالا ببر و بفروش برای بیت کوین در تلگرام شدند.
از آنجا که هنوز با تدوین مقرراتی جامع برای بازار ارزهای دیجیتال و در نتیجه جلوگیری حداکثری از بروز انواع تخلف و تقلب در آن فاصله داریم، شاید بهترین راهکار، افزایش آگاهی افراد پیش از ورود به این بازار و نیز اطلاع از شیوههای رایج کلاهبرداری باشد.