روسیه، ونزوئلا، کامبوج و ایران! با گذشت زمان بر فهرست کشورهایی که قصد انتشار ارز دیجیتال ملی خود را دارند افزوده می‌شود. صرف‌نظر از اهدافی که هر کدام از این کشورها برای انتشار رمزارز ملی خود دارند، تقریبا تردیدی نمانده که سال ۲۰۱۸ آغاز حرکت کشورها برای انتشار ارز دیجیتال ملی است. البته اینکه این پول‌های مجازی تا چه حد موفق خواهند بود، بحث دیگری است.
ونزوئلا نخستین کشوری بود که آستین بالا زد و ارز دیجیتال خود با نام «پترو» را پیش‌فروش کرد. پترو به خاطر متکی بودن به پشتوانه نفت این کشور، متفاوت‌تر از سایر ارزهای دیجیتال موجود در بازار نظیر بیت کوین ظاهر شد (برای اطلاعات بیشتر توصیه می‌کنیم مطلب «چرا پترو از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال متفاوت است؟» را مطالعه بفرمایید.) با این وجود، کشورهای دیگری هم هستند که مایلند وارد این میدان شوند. دور زدن تحریم‌ها، یافتن راه‌حلی برای پول ملی با ارزش پایین و یا صرفا دیجیتالی کردن اقتصاد، از جمله برخی دلایل برای انتشار ارز دیجیتال ملی به شمار می‌رود. تمرکزگرا بودن این نوع پول، اصلی‌ترین تفاوت آن با ارزهای دیگری نظیر بیت کوین است.
ارز دیجیتال ملی برای فرار از تحریم‌ها
نیکلاس مادورو (رئیس جمهور ونزوئلا) در هنگام تشریح برنامه این کشور برای انتشار ارز دیجیتال، به صراحت بر نقش آن در دور زدن تحریم‌ها اشاره کرد. ونزوئلا که به شدت تحت تحریم‌های غرب قرار دارد امیدوار است بتواند از پترو به عنوان ابزاری نو برای تجارت با دنیا استفاده کند. حتی نشریه تایم گزارش داد که روسیه به این کشور برای عرضه پترو کمک کرده است. البته این ادعا اندکی بعد توسط مقامات روس تکذیب شد.
اکتبر ۲۰۱۷ بود که ولادیمیر پوتین (رئیس جمهور روسیه) اعلام کرد این کشور به فکر عرضه «روبل رمزی» (CryptoRuble) است. سرگئی گلازیو (Sergei Glazyev) که مشاور اقتصادی پوتین است می‌گوید این رمزارز می‌تواند به روسیه برای کاهش اثرات تحریم‌های غرب کمک کند.
رییس جمهور ونزوئلا به معرفی پترو به عنوان ارز دیجیتال ملی ونزوئلا می‌پردازد.
البته رویکرد این کشور در قبال ارزهای دیجیتال تا حدی تناقض‌آمیز است. پوتین در جایی گفته بود: «تردیدی نیست که ارزهای دیجیتال پشتوانه‌ای ندارند و نمی‌توانند برای ذخیره ارزش به کار روند. ارزهای دیجیتال هیچ ارزش مادی ندارند.»
ایران نیز رویکردی مشابه را در پیش گرفته است. این کشور هم که با مشکلات شدید اقتصادی روبروست، به جمع کشورهایی پیوسته که احتمالا ارز دیجیتال ملی خود را عرضه کند. بانک مرکزی ایران رویکردی سخت‌گیرانه در قبال این پدیده دارد. با این وجود، اقبال عمومی به بیت کوین و رمزارزها سبب شده دولت ایران نتواند به آن بی‌اعتنایی کند.
امیرحسین دوایی (معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران) اعلام کرد: «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در تلاش برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای استفاده از بیت کوین در داخل کشور، مطالعاتی را انجام داده است…هماهنگی‌هایی با سازمان‌ها صورت گرفته تا زیرساخت‌های لازم را چه سریع‌تر فراهم شود.»
محمدجواد آذری جهرمی (وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) نیز در ۲۱ فوریه در توئیتی اعلام کرد که طرح آزمایشی ارز دیجیتال در این کشور در دست انجام است.
توئیت آذری جهرمی درباره راه‌اندازی ارز دیجیتال در ایران
اما درست همانند روسی، بانک مرکزی ایران رویکردی محتاطانه در برابر رمزارزها اتخاذ کرده است. بانک مرکزی ایران اعلام کرده که «نوسانات شدید ارزهای دیجیتال و نیز فعالیت‌های رقابتی مربوط به بازاریابی شبکه‌ای و طرح‌های کلاهبردارنه سبب شده بازار این ارزها به شدت ناپایدار و پرمخاطره باشد.»
ارز دیجیتال ملی به عنوان ابزارهای جدید مالی
پس از اقدام ونزوئلا، کشورهای دیگری نظیر ترکیه و کامبوج نیز اعلام کردند ممکن است ارز دیجیتال ملی خود را منتشر کنند. ترکیه که مواضعی سرسختانه در قبال بیت کوین و ارزهایی مشابه داشته برنامه‌ای برای ایجاد «ترک کوین» (Turkcoin) در دست دارد.
احمد کنان تارینکولو (یکی از اعضای کلیدی حزب حرکت ملی و نیز وزیر سابق صنایع) اعلام کرد: «باید زیرساخت لازم برای پایگاه داده بلاک چین را فراهم کنیم. امروزه حدود ۱۴۰۰ ارز دیجیتال در دنیا وجود دارد و بسیاری از کشورها از آن استفاده می‌کنند. ما نیز باید بتوانیم یک ارز دیجیتال ملی را ایجاد کنیم. از آنجا که تقاضا وجود دارد، باید رمزارز خودمان را ایجاد و منتشر کنیم. مخالفت کردن با این ارزها بی‌معناست. این یک مساله ملی است و نیازمند توافق ملی خواهد بود.»
تارینکولو بر اهمیت نیاز به مقررات در این زمینه تاکید کرد و گفت که رمزارزها مدتی است مورد استفاده قرار می‌گیرند و دولت‌ها باید با ایجاد زیرساخت‌هایی برای آن و نیز جلوگیری از تراکنش‌های غیرقانونی، از این فرصت بهره‌مند شوند.
در حالی که ترکیه نگران عقب ماندن از قافله اقتصاد دیجیتال است، کامبوج رویگردی تقریبا متفاوت را دنبال می‌کند. این کشور پس از رشد اقتصادی قابل توجه، امید دارد با استفاده از فناوری بلاک چین و نیز ارز دیجیتال ملی خود با نام انتپی (Entapay) شتابی دوچندان به روند توسعه خود بدهد و با رویکردهای نوین مالی و فناورانه جهان همراه شود.
کامبوج با Entapay قصد دارد ارز دیجیتال ملی خود را راه‌اندازی کند.
این کشور در آستانه برگزاری اجلاس بلاک چین ۲۰۱۸ اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی اعلام کرد: «انتپی قرار است پل ارتباطی بین پرداخت با رمزارزها و جهان واقعی شود. این سامانه حتی از توان بالقوه برای جایگزینی ویزا (موسسه اعتباری و پرداختی) و تبدیل شدن به اصلی‌ترین ابزار پرداخت در دنیا برخوردار است.»
ارز دیجیتال ملی در خدمت اقتصاد بدون پول نقد
سوئد یکی از کشورهایی است که بانک مرکزی آن با دیدگاهی درست از این ایده استقبال کرده و در سال ۲۰۱۷ گزارشی جامع در این خصوص منتشر کرد. با حرکت این کشور به سمت نظام فاقد پول نقد، نقش رمزارزها نیز پررنگ‌تر می‌شود.
ریکسبنک (Riksbank) سوئد در گزارشی مفصل به بررسی مزایای نظام «کرون الکترونیکی» (e-krona) پرداخت که حل مشکلات مربوط به پرداخت با پول نقد (نظیر هزینه‌ها و نیز عدم کارایی) از جمله این موارد بود. با راه‌اندازی این نظام دیجیتال، اتکای کنونی سوئد به زیرساخت‌های محدود و گران‌قیمت پردازش پرداخت کاهش می‌یابد و هزینه‌ّای بالای کارمزد و نیز ریسک‌های نظام کنونی پرداخت این کشور نیز کم می‌شود.
کرون الکترونیک (E-Krona) قرار است به عنوان ارز دیجیتال ملی سوئد مورد استفاده قرار گیرد.
در صورت پیاده‌سازی نظام کرون الکترونیکی، این سیستم جایگزین پول ملی کنونی سوئد (کرون) می‌شود. همچنین امکان پردازش هر نوع پرداخت به صورت‌آنی فراهم می‌شود. افزایش امنیت و نیز کارایی سیستم پرداخت در این کشور، از دیگر مزایای پیاده‌سازی کرون الکترونیکی است.
صرف نظر از اهدافی که کشورهای مختلف برای عرضه ارز دیجیتال ملی دارند، مشخص است که علاقه روزافزونی در این حوزه ایجاد شده است. کشورهای متعددی (از ژاپن گرفته تا اروگوئه) بر روی کار برای عرضه ارز دیجیتال ملی خود هستند. آنچه مشخص است اینکه سال ۲۰۱۸ سالی تعیین‌کننده برای پول الکترونیکی کشورهای مختلف خواهد بود.
در این میان، برخی همچون جک دورسی (بنیانگذار و مدیرعامل توئیتر) بر این باورند که بیت کوین همچنان ارز دیجیتال شماره یک در دهه آینده خواهند ماند.
